ÇOCUKLARDA DUYGU DÜZENLEME BECERİSİ (REGÜLASYON) NEDİR?
Burcu Kolcu
Uluslararası İlişkiler Uzmanı, Çocuk Gelişimci, Yazar
Çocuğun duygularını fark edebilmesini, yorumlayabilmesini ve yönetebilmesini ifade eder. Yoğun hisler içerisindeyken dengede kalabilmeyi, kendisine ve çevresine zarar vermeden duygularını sağlıklı bir şekilde ifade edebilmeyi kapsar.
Çocuğun çevresi ve bireylerle iyi iletişim kurmasına yardımcı olur. Günümüzde kaç farklı duygunun olduğu ve duyguların nasıl sınıflandırılacağı hâlâ tartışılıyor olsa da genel olarak 27 farklı duygunun olduğu söyleniyor.
Çocuklarda duyguları yansıtmada ebeveynin rolü oldukça fazla ve duygusal olaylara verilen tepkiler insan için gerekli olduğundan çocuklara duygularını ifade etmede yardımcı olma noktasında neler yapmalıyız?
Duygu düzenlemenin beş aşaması vardır. Bu aşamalar sırası ile durum seçimi, durum değişimi, dikkat dağıtma, bilişsel yeniden değerlendirme ve tepki değişimidir.
Çocuklarda duyguları düzenlemek için çocuğun duygusunu reddetmemek ağlıyorsa bunda ağlanacak bir şey yok gülüyorsa bunda gülecek bir şey yok gibi sözler söylememek çok önemli duygularını yaşamasına izin vermeliyiz.
Hatta kendi duygularınızı paylaşarak çocuğa rehber olabilirsiniz. Çocuklar hangi duyguyu yaşarlarsa yaşasınlar bunların çok doğal olduğunu ancak bu duyguların kaba ve kötü davranışlar şeklinde olumsuz şekilde ifade edilmesinin yanlış olduğunu bilmeleri yeterlidir. Çocuklar öncelikle bakım vereni ve ardından çevresindeki önemli kişiler ile duygu düzenleme becerilerini kazanmaktadır. Çocuklar gözlem yaparak duyguların nasıl ifade edildiğini fark eder ve anlarlar.
Örneğin arkadaşı tarafından elinden kalemi alınan çocuğun kendisine yapılan bu haksızlık karşısında sinirlenmesi doğaldır, fakat eşyasını geri almak için kızgınlıkla arkadaşına vurması doğru değildir. Asıl mesele bunu drama yolu ve ebeveyn olarak rehber olarak anlatmaktan geçer çünkü çocuğun sinirlenmesine tepki olarak anne ve babanın sinirle tepki vermesi sesini yükseltmesi ya da çocuğu suçlaması, ona bu duygunun kötü bir duygu olduğu düşüncesini verecektir bu çocuğu daha büyük bir çıkmaza sürükleyecektir.
Yine örneğin parkta ya da okulda oynarken düştüğünü ve ağladığını gördüğünüz de ne var bunda ağlayacak demek yerine duygusunu anladığınızı yanında olduğunuzu hissettirmeniz önemli diğer türlü sadece duygusunu bastırmasına neden olacaktır. Belki bir sınav bir etkinlik yarışma için heyecanlanmış ta olabilir yine uygun tepkiyi duyguyu yaşamasına yardımcı olmalıyız.
Bizlerde ebeveyn olarak bugün kızgınım bugün heyecanlıyım, bugün mutluyum,bugün üzgünüm, bugün şakınım gibi duygularımızı yaşarken ifade edersek aslında çocuklarımızda duygular konusunda empati de geliştirmiş olacağızdır. Unutmamamız gereken hassas bir konu var ki oda duygulara değil olumsuz davranışlara sınır koyalım. İletişimin gücüne inanalım kendilerini anlatacak duygularını anlatacak alanlar yaratalım.
Inside Out -Ters Yüz filmi duyguların bir kişinin davranışlarını ve dolaylı olarak o kişinin yaşayacaklarını nasıl etkileyeceğini çocuklara gayet başarılı şekilde açıklamış tavsiye ve öneri olarak çocuklara izletebilirsiniz. Duygusunu yöneten dünyasını yönetir. Olayları başkalarının bakış açısından da görebilmek, önyargılı kalıpları kırarak hoşgörüyü ve farklılıkların kabulünü doğurur derler.
Sevgiyle kalın.
Burcu Kolcu
Uluslararası İlişkiler Uzmanı, Çocuk Gelişimci, Yazar